W dniach 11-12 maja 2018 r. w Nałęczowie, w budynku dawnej ochronki stworzonej przez Stefana Żeromskiego, odbyła się konferencja pt. W kręgu dramatu obyczajowego: Stefan Żeromski i inni (XIX–XX wiek).
Została ona zorganizowana przez Pracownię Historii Dramatu 1864–1939, Instytut Literatury Polskiej, Wydział Polonistyki UW oraz Muzeum Lubelskie w Lublinie, Oddział Muzeum Literackie w Nałęczowie, Filię Muzeum Stefana Żeromskiego.
Dramaty Stefana Żeromskiego były tematem pierwszych wystąpień. I właściwie wszystkie trzy podejmowały temat twórczości dramaturgicznej autora Białej rękawiczki w ujęciu komparatystycznym. Prof. Wojciech Kaczmarek (KUL) niezwykle szczegółowo ukazał paralele między twórczością i życiem Stefana Żeromskiego i Paula Claudela (Żeromski i Claudel). Mgr Aleksandra Białek (UAM) opowiedziała o teatralnych i filmowych wersjach dramatu Ponad śnieg bielszym się stanę („Ponad śnieg bielszym się stanę” Stefana Żeromskiego, czyli dramat w trzech odsłonach. Literackie, teatralne i filmowe ujęcia przeklętej miłości). Dr Agnieszka Skórzewska-Skowron (UW) zajęła się tematem poszukiwania tożsamości w dramacie Żeromskiego i Masłowskiej (O poszukiwaniach tożsamości w obliczu rozpadu – „Biała rękawiczka” Stefana Żeromskiego i „Między nami dobrze jest” Doroty Masłowskiej).
Kolejne wystąpienia dotyczyły dramatu obyczajowego w XIX i XX wieku – jego przemian, podejmowanych tematów, rozwiązań formalnych:
prof. Maria Olszewska (UW), Walka o godność małżeństwa, czyli „Jeden dzień” Adama Krechowieckiego
dr Karol Samsel (UW), „Czasy Mesjasza” Szaloma Asza w perspektywie przemian europejskiej teorii dramatu 1890-1910
dr Agnieszka Jarosz, (KUL), Szlachecko-arystokratyczne Podole w komediach obyczajowych Aleksandra Mańkowskiego
dr Anna Podstawka (KUL), U progu dorosłości. Problematyka dojrzewania w dramacie przełomu XIX i XX wieku
dr Jarosław Cymerman (UMSC), Marnotrawna córka w mieszczańskim salonie. O „Lekkomyślnej siostrze” Włodzimierza Perzyńskiego
dr Joanna Warońska (AJD), Komedie obyczajowe skamandrytów
mgr Marek Grajek (UW), „Gody życia” Stanisława Przybyszewskiego – dramat obyczajowy?
mgr Agnieszka Wójtowicz (UMCS), „Donkiszoci wiedzy”. Figura nowoczesnego naukowca w dramaturgii Bruno Winawera
mgr Michał Zdunik (UW), Awangarda i antyrealizm. Przypadek Tadeusza Różewicza
W trakcie sesji odbył się także panel dyskusyjny Dramaturgia Stefana Żeromskiego na tle epoki, na który zaproszenie przyjęli prof. Dariusz Trześniowski i prof. Monika Gabryś. W dyskusji stwierdzono jednoznacznie, że dramaturgiczna twórczość Żeromskiego, często zapominana lub niedoceniana, ukazuje wiele nowoczesnych rozpoznań i rozwiązań. Najnowsze krytyczne wydania dramatów autora Przedwiośnia (przygotowane przez Grażynę Legutko, Beatę Utkowską i Justynę Kołodziejczyk, z którymi odbyło się również na ten temat spotkanie w ramach seminariów Pracowni Historii Dramatu) oraz kierunki wskazane na sesji pozwalają mieć nadzieję, że twórczość dramaturgiczna Żeromskiego doczeka się nowych opracowań.
Mieliśmy również przyjemność wziąć udział w spotkaniu autorskim „Ćwiczenie z powrotu do źródeł?” z Karolem Samselem wokół książek poetyckich Z domami ludzi oraz Autodafe.
