Relacja z konferencji: Powstanie styczniowe. Historia – Literatura – Kultura

20 stycznia, tuż przed 160. rocznicą wybuchu powstania styczniowego, w gmachu Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina odbyła się wyjątkowo interesująca konferencja dotycząca tego ważnego dla naszego narodu wydarzenia.

Konferencję współorganizowali: Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie oraz Pracownia Historii Dramatu 1864-1939.

Po powitaniu zgromadzonych prelegentów i słuchaczy przez dr. Artura Szklenera –  dyrektora NIFC, dr. Seweryna Kuterę – kustosza Muzeum oraz dr. hab. Karola Samsela – kierownika Pracowni, rozpoczęła się część pierwsza poświęcona historii i kulturze.

  • Dr hab. Tomasz Pudłocki (UJ) oraz dr hab. Jolanta Załęczny (AFiB) bardzo dokładnie pokazali, jak kształtowała się pamięć o powstaniu – w Galicji i w II Rzeczypospolitej. Co ważne, ich drobiazgowe i interesujące rozpoznania są istotne nie tylko dla omawianych przez nich obszarów czy okresów. Prowadzą one bowiem do ciekawych konstatacjo na temat tego, co dzieje się teraz z pamięcią na przykład o powstaniu warszawskim  czy „Solidarności” i jak współgra to z budowaniem mitu powstania styczniowego od 1864 do 1939 r. Oboje prelegenci pokazywali mechanizmy stojące za takim, a nie innym rozumieniem powstania styczniowego i jego roli w życiu narodowym i społecznym. Ich referaty dają również wiele do myślenia jeśli chodzi o wpływ powstania styczniowego, ale również jego mitu na nasze myślenie i podejście do ważnych spraw narodowych dzisiaj.

Dr hab. Tomasz Pudłocki, Między rzeczywistością a kreowaniem pamięci o roku 1863. Powstańcy styczniowi w życiu prowincjonalnych miast Galicji do 1914 r.

Dr hab. Jolanta Załęczny, prof. AFiB (AFiB), „(…) krwią swoją uczynili sprawę Polski nieśmiertelną…” (K. Sosnkowski). Pamięć o powstaniu i jego uczestnikach w II Rzeczypospolitej

W części drugiej uwaga prelegentów została skierowana na zagadnienia literackie.

  • Prof. dr hab. Wiesław Rzońca (UW) zelektryzował wszystkich słuchających wskazując, jak kształtował się poetycki mit powstania w Fortepianie Szopena Norwida i dzieląc się najnowszymi ustaleniami historycznymi w tej sprawie. Przesłanie tego wiersza nadal wpływa na to, w jaki sposób mówi się o powstaniu styczniowym, choć tak naprawdę jest to przede wszystkim poetycka wizja autora, która jednak wciąż rozpala narodową wyobraźnię.
  • Dr hab. Karol Samsel (UW) wykazał, że milczenie na temat powstania styczniowego w twórczości Josepha Conrada może być bardzo wymowne i wbrew pozorom daje odbiorcom jakieś informacje na temat tego, co myślał o nim autor i jakie doświadczenia się z tym wydarzeniem łączą. Zastanawianie się, czego nie napisał Conrad i dlaczego daje również ciekawą perspektywę w kontekście recepcji powstania.
  • Mgr Magdalena Romanowska (UW) dokonała uważnej analizy tego w jaki sposób, a przede wszystkim w jakim celu w utworach Elizy Orzeszkowej i Stefana Żeromskiego dotyczących powstania pojawiły się przedstawienia martwych ciał. Brutalność, naturalistyczne doświadczenie śmierci jako niekoniecznie czegoś wzniosłego to tematy, które w kontekście powstania styczniowego są często poruszane i również mają wpływ na to, jak rozumiemy je dzisiaj.
  • Mgr Julia Wroniewicz (UW) skupiła się na przedstawieniu specyficznych opowieści Elizy Orzeszkowej na temat kobiet towarzyszących powstaniu lub biorących w niej udział. Jest to jedna z dróg przywracania pamięci o tym, że w tym zrywie narodowym kobiety miały swój ogromny udział – w walkach i na ich zapleczu.
  • Prof. dr hab. Maria Olszewska (UW) pokazała, w jaki sposób Stanisław Długosz, poeta, który zaciągnął się do Legionów i zginął na początku I wojny światowej, widział swoją powinność i powinność narodową w kontekście powstania styczniowego. Po raz kolejny ukazana została żywotność mitu powstania, które ma o wiele większy wpływ na literaturę i świadomość narodową niż nam się współcześnie wydaje.
  • Na koniec dr Michał Ceglarek (NIFC-MFC) pokazał, że żywotność tematu powstania styczniowego nie skończyła się po 1939 r., a czas na jego kolejną odsłonę nadszedł po 1956 r. Powieści dotyczące powstania, a które wówczas powstały, opisywały to wydarzenie już z zupełnie innej perspektywy, a ich autorzy próbowali się z mitem powstania. Te próby do dziś dnia wywołują wiele kontrowersji, co pokazuje, jak temat powstania styczniowego jest nadal obecny w narodowym dyskursie.

Prof. dr hab. Wiesław Rzońca (UW), Poetycki mit powstania styczniowego w „Fortepianie Szopena” Cypriana Norwida

Dr hab. Karol Samsel (UW)
, Powstanie styczniowe w twórczości Josepha Conrada

Mgr Magdalena Romanowska (UW)
, Przedstawienia martwych ciał w „Oficerze” Elizy Orzeszkowej i „Rozdzióbią nas kruki, wrony” Stefana Żeromskiego


Mgr Julia Wroniewicz (UW)
, Dziwne historie Elizy Orzeszkowej opowieści o kobietach i powstaniu styczniowym

Prof. dr hab. Maria Jolanta Olszewska (UW)
, Stanisława Długosza poetycka lektura powstania styczniowego

Dr Michał Ceglarek (NIFCMFC)
, Powieść o powstaniu styczniowym po 1956 roku

Swoje komunikaty przedstawili również studenci polonistyki UW: pani Justyna Jaworska i pan Daniel Sztyk.

 

Wszystkie poruszone tematy stały się okazją do żywej dyskusji, pokazując, że 160 lat po wybuchu powstania styczniowego nadal mamy o czym rozmawiać, nad czym się zastanawiać czy o co spierać. Nie tylko w naukowych dyskusjach, ale również w codziennym doświadczeniu społecznym i narodowym.

  • Po części naukowej uczestnicy wysłuchali fragmentów dramatu Jerzego Żuławskiego Dyktator, czytanego na żywo przez studentów polonistyki UW, skupionych wokół Pracowni Historii Dramatu jako „Młodzi w Pracowni”. Dramat ten, po tylu ciekawych rozpoznaniach naukowych, wybrzmiał w nowy, również prowokujący do dyskusji sposób.

Na zakończenie prelegenci i goście wysłuchali znakomitego recitalu fortepianowego w wykonaniu Mischy Kozłowskiego, pianisty solisty i kameralisty, wykładowcy UMFC.

W programie recitalu znalazły się utwory Paderewskiego, Wieniawskiego i Zarębskiego.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Relacja z konferencji: Powstanie styczniowe. Historia – Literatura – Kultura została wyłączona

Konferencja: „Emil Zegadłowicz w świecie sztuki, literatury i teatru”.

Szanowni Państwo, serdecznie zapraszamy na wyjątkową konferencję poświęconą Emilowi Zegadłowiczowi oraz na wydarzenia towarzyszące konferencji.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Konferencja: „Emil Zegadłowicz w świecie sztuki, literatury i teatru”. została wyłączona

O Jarosławie Iwaszkiewiczu w „Twórczości”

Okładka miesięcznika "Twórczość" 2(297), 2023

Z przyjemnością informujemy, że w lutowym numerze miesięcznika „Twórczość” można przeczytać teksty prof. Marii J. Olszewskiej i dr. hab. Karola Samsela dotyczące twórczości Jarosława Iwaszkiewicza.

Zapraszamy do lektury.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania O Jarosławie Iwaszkiewiczu w „Twórczości” została wyłączona

Audycje Kulturalne: Konopnicka – raz jeszcze

Zapraszamy Państwa do wysłuchania audycji z prof. Marią J. Olszewską, która z okazji wydania przez Narodowe Centrum Kultury monografii Konopnicka – raz jeszcze pod redakcją Pani Profesor, opowiadała o tej niby znanej, a jednak w wielu aspektach zapomnianej pisarce.

Link do audycji.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Audycje Kulturalne: Konopnicka – raz jeszcze została wyłączona

Promocja książki „Konopnicka – raz jeszcze”

Konopnicka - raz jeszcze. Panel Dobrej Książki

Z przyjemnością informujemy, że 10 lutego w Muzeum Niepodległości w Warszawie, o godz. 17, odbędzie się spotkanie promocyjne i panel w ramach cyklu „Salon Dobrej Książki im. Tadeusza Górnego” wokół publikacji Wydawnictwa Narodowego Centrum Kultury
 

„Konopnicka – raz jeszcze” pod redakcją prof. Marii Jolanty Olszewskiej.

 
 
Tom poświęcony Marii Konopnickiej w 180. rocznicę jej urodzin gromadzi artykuły i eseje badaczy zajmujących się jej twórczością. Zaprezentowane spektrum interpretacji wybranych dzieł, ich recepcji i edycji, odpowiada wielości zainteresowań kulturowych i społecznych autorki.
Daje się ona bliżej poznać nie tylko jako wrażliwa poetka i pisarka utworów dla dorosłych i dzieci, lecz także jako m.in. krytyczka, redaktorka i tłumaczka z kilku języków obcych. Wieloletnia podróżniczka po Europie okazuje się wnikliwą obserwatorką krajobrazów, mieszkańców i kultury odwiedzanych miejsc, czemu daje wyraz w powstających na bieżąco literackich impresjach, reportażach i korespondencji.
 
Spotkanie poprowadzi Piotr Maroński.
 
W rozmowie wezmą udział:
prof. dr hab. Maria Jolanta Olszewska
Historyk i historyk literatury, profesor Uniwersytetu Warszawskiego w Instytucie Literatury Polskiej, w Zakładzie Literatury i Kultury Drugiej Połowy XIX wieku. Członek Stowarzyszenia im. Stefana Żeromskiego i Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Główne zainteresowania naukowo-badawcze: dzieje dramatu i teatru w drugiej połowie XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku; historia i antropologia literatury; genologia, szczególnie pogranicze literatury i gatunków użytkowych.
dr hab. Monika Rudaś-Grodzka
Historyczka idei, wykładowczyni, badaczka literatury polskiego romantyzmu, od 2016 roku profesor nadzwyczajny w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, członkini Pracowni Literatury Romantyzmu. Absolwentka historii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Stopień doktorski uzyskała na podstawie rozprawy napisanej pod kierunkiem prof. Marii Janion. Od 2013 roku kieruje grantem „Archiwum kobiet: piszące”, realizowanym w ramach NPRH. Jest pomysłodawczynią i redaktorką naczelną serii wydawniczej „Lupa Obscura” oraz serii edycji dokumentów osobistych „Archiwum Kobiet” w IBL PAN.
dr hab. Karol Samsel
Poeta, prozaik, krytyk literacki, filozof, doktor habilitowany nauk humanistycznych, doktor filozofii. Zastępca dyrektora w Międzydziedzinowej Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, adiunkt w Zakładzie Literatury Romantyzmu i kierownik Pracowni Historii Dramatu 1864-1939 przy Instytucie Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki UW, członek Polskiego Towarzystwa Conradowskiego. Autor i redaktor monografii norwidologicznych.
dr Agnieszka Skórzewska-Skowron
Doktor nauk humanistycznych w zakresie historii literatury oraz doktor nauk teologicznych w zakresie teologii dogmatycznej. Sekretarz Pracowni Historii Dramatu 1894-1939 przy Instytucie Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki UW. Autorka licznych artykułów dotyczących literatury przełomu XIX i XX wieku oraz artykułów teologiczno-teatrologicznych, współredaktorka wydania krytycznego „Dramatów zebranych” Kazimierza Przerwy-Tetmajera oraz dwóch tomów monograficznych dotyczących dramatu. Popularyzatorka klasyki literatury polskiej.
 
Serdecznie zapraszamy.
Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Promocja książki „Konopnicka – raz jeszcze” została wyłączona

Artykuł: „Norwid, Conrad, Trzebiński. Świat myśli indywidualności twórczej a jej stosunek do filozofii”, dr hab. Karol Samsel

Z przyjemnością informujemy, że w najnowszym „Roczniku Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej” można przeczytać artykuł dr. hab. Karola Samsela, kierownika Pracowni.

Z abstraktu:

Celem artykułu jest przedstawienie trzech indywidualnych poglądów na świat
Cypriana Norwida, Josepha Conrada oraz Andrzeja Trzebińskiego. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że każda z wymienionych tu indywidualności reprezentuje określoną artystyczną wizję świata, która zyskuje swoją idiomatyczną artykulację pisarską, a wraz z nią osobliwe literackie opracowanie. Przy założeniu, że literatura pozostaje najbogatszą oraz najbardziej wyczerpującą ekspresją poglądu na świat (spośród dostępnych form ekspresji), należy pomimo wszystko zachowywać ostrożność w opisie
określonej, pisarskiej wizji świata, gdyż ta – udostępniona za pomocą literackich środków wyrazu i narzędzi literackości – za każdym razem ulegać będzie określonym poetyckim oraz kreacyjnym przetworzeniom, i to aż po granice przejaskrawień czy deformacji

Artykuł można pobrać ze strony Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska.

Cieszymy się, że artykuł dr. hab. Karola Samsela znalazł się w tak poważanym periodyku.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Artykuł: „Norwid, Conrad, Trzebiński. Świat myśli indywidualności twórczej a jej stosunek do filozofii”, dr hab. Karol Samsel została wyłączona

Artykuł: „W pułapce wspomnień i pamięci. Dom kobiet Zofii Nałkowskiej”, prof. Maria J. Olszewska

Z przyjemnością informujemy, że w najnowszym „Roczniku Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej” można przeczytać artykuł prof. Marii J. Olszewskiej.

Z abstraktu:

Dramat Zofii Nałkowskiej Dom kobiet (1930) jest dziełem niejednoznacznym, wielo
wątkowym i złożonym. Dom kobiet można czytać na różne sposoby, a więc jako dramat obyczajowy, moralny, psychologiczny, a nawet refleksyjno-filozoficzny. Jest świadectwem zmagań pisarki nie tylko z patriarchalnym systemem i próbą rozliczenia się ze stosunkami damsko-męskimi, zawartymi w formule „złej miłości”, ale również jest utworem o przeszłości, która staje się pułapką dla bohaterek dramatu. Najważniejsze jednak w tym dramacie rozważania dotyczą względności relacji między-
ludzkich. Druga osoba pozostanie na zawsze tajemnicą. Ostatecznie dramat  Nałkowskiej prezentuje się jako rzecz o niemożliwości poznania prawdy o drugiej osobie, jak i świecie. Jego wymowa jest głęboko pesymistyczna. W ten sposób Dom kobiet zyskuje wymiar filozoficzny.

Artykuł można pobrać ze strony Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska.

Cieszymy się, że artykuł prof. Marii Olszewskiej znalazł się w tak poważanym periodyku.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Artykuł: „W pułapce wspomnień i pamięci. Dom kobiet Zofii Nałkowskiej”, prof. Maria J. Olszewska została wyłączona

Książka „Konopnicka. Raz jeszcze”

Rok 2022 został ustanowiony przez Sejm RP m.in. rokiem Marii Konopnickiej. Z tej okazji w Narodowym Centrum Kultury została wydana książka „Konopnicka. Raz jeszcze” pod redakcją prof. Marii J. Olszewskiej i z artykułami wielu członków naszej Pracowni.

Jesteśmy bardzo dumni z tej publikacji i z całego serca gratulujemy Redaktorce tomu.

Książka będzie dostępna w sprzedaży w styczniu 2023 r., ale na naszej stronie możemy już pokazać ją Państwu.

 

 

 

   

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Książka „Konopnicka. Raz jeszcze” została wyłączona

Konferencja „Powstanie Styczniowe. Historia – Literatura – Kultura”

 
Przypadająca w 2023 r. 160. rocznica wybuchu Powstania Styczniowego, to znakomita okazja do ponownego przyjrzenia się dziedzictwu jednego z najważniejszych wydarzeń historycznych w historii XIX-wiecznej Polski.
 
Mimo że heroiczna walka z armią carską zakończyła się klęską a Polacy nie odzyskali upragnionej wolności, to insurekcja lat 1863-1864 stała się na wiele lat ideowym fundamentem dla kolejnych pokoleń zmagających się z represjami i upokorzeniami państw zaborczych. Warto przy tym pamiętać, że samo wydarzenie, jakim było Powstanie, w społeczeństwie polskim budziło silne emocje i nadal prowokuje do podjęcia niekończącej się dyskusji na temat sensu i znaczenia ruchów niepodległościowych.
 
Dlatego też organizowana przez Muzeum Fryderyka Chopina oraz Pracownię Historii Dramatu 1864-1939 Instytutu Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego konferencja naukowa, podejmie namysł nad problematyką Powstania Styczniowego w trzech najważniejszych obszarach: historii, literatury i kultury.
 
Wynikami swoich badań podzielą się naukowcy z m.in.: Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Fryderyka Chopina, Biblioteki Narodowej.
 
Podczas drugiej części konferencji zostaną także odczytane fragmenty dramatu Jerzego Żuławskiego „Dyktator”, który po raz pierwszy został wystawiony na scenie Teatru Miejskiego we Lwowie 22 stycznia 1903 r. Napisany specjalnie na czterdziestą rocznicę wybuchu powstania utwór, określany niekiedy mianem teatralnego epitafium, utrwala pamięć poległych za ojczyznę bohaterów i opowiada o polskiej ofierze. Czyni to jednakże w specyficzny sposób, ponieważ „Dyktator” należy do literackiego nurtu młodopolskiego rozrachunku z historią.
 
Data wydarzenia: 20.01.2023 (poniedziałek), godz. 9:00-17:00
Miejsce obrad: sala konferencyjna Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina (ul. Tamka 43, wejście od ul. Okólnik)
 
Wstęp wolny
 
PLAN WYDARZENIA
 
9.4510.00 Powitanie i otwarcie konferencji
1. dr Artur Szklener Dyrektor Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina

2. dr Seweryn Kuter Kustosz Muzeum Fryderyka Chopina

3. dr hab. Karol Samsel Kierownik Pracowni Historii Dramatu 18641939

Instytut Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego

 
I. SESJA: HISTORIA KULTURA
Prowadzenie: dr Michał Ceglarek

1. 10.0010.20

dr Maria M. Przeciszewska (BN)
, Edukacja historyczna jako przemoc symboliczna. Rola szkolnictwa w „zbliżeniu”
Polaków do imperium rosyjskiego po powstaniu styczniowym

2. 10.2010.40

dr hab. Tomasz Pudłocki, prof. UJ (UJ)
, Między rzeczywistością a kreowaniem pamięci o roku 1863. Powstańcy styczniowi w życiu prowincjonalnych miast Galicji do 1914 r.
3. 10.4011.00

dr hab. Jolanta Załęczny, prof. AFiB (AFiB)
, (…) krwią swoją uczynili sprawę Polski nieśmiertelną…” (K. Sosnkowski). Pamięć o powstaniu i jego uczestnikach w II Rzeczypospolitej
 
11.0011.15
Dyskusja

11.1511.30

Przerwa

 
II. SESJA: LITERATURA
Prowadzenie: prof. dr hab. Maria Jolanta Olszewska

1. 11.3011.50

prof. dr hab. Wiesław Rzońca (UW)
, Poetycki mit powstania styczniowego w „Fortepianie Szopena” Cypriana Norwida
2. 11.5012.10

dr hab. Karol Samsel (UW)
, Powstanie styczniowe w twórczości Josepha Conrada
3. 12.1012.30

mgr Magdalena Romanowska (UW)
, Przedstawienia martwych ciał w „Oficerze” Elizy Orzeszkowej i „Rozdzióbią nas kruki, wrony” Stefana Żeromskiego
4. 12.3012.50
mgr Julia Wroniewicz (UW)
, Dziwne historie Elizy Orzeszkowej opowieści o kobietach i powstaniu styczniowym
5. 12.5013.10

prof. dr hab. Maria Jolanta Olszewska (UW)
, Stanisława Długosza poetycka lektura powstania styczniowego
6. 13.1013.30

dr hab. prof. UMCS Elżbieta FlisCzerniak (UMCS)
, Powstanie styczniowe i topiczna figura starca
7. 13.3013.50

dr Michał Ceglarek (NIFCMFC)
, Powieść o powstaniu styczniowym po 1956 roku
 
13.5014.10
Dyskusja

14.1015.00

Przerwa obiadowa

 
III. CZYTANIE DRAMATU „DYKTATOR” JERZEGO ŻUŁAWSKIEGO
15.0017.00

 
IV. RECITAL FORTEPIANOWY
Mischa Kozłowski (pianista solista i kameralista, wykładowca UMFC
w Warszawie)
17.00-17.30
 
Serdecznie zapraszamy!
 
 
 
 
Zaszufladkowano do kategorii Aktualności, Wydarzenia nadchodzące | Możliwość komentowania Konferencja „Powstanie Styczniowe. Historia – Literatura – Kultura” została wyłączona

WIEK XIX. Modernizm Polski. Modernizm Austriacki.

NAJNOWSZY NUMER ROCZNIKA TOWARZYSTWA LITERACKIEGO IM. ADAMA MICKIEWICZA

Szanowni Państwo!

Serdecznie polecamy Państwa uwadze najnowszy numer „Rocznika Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” zatytułowany Wiek XIX. Modernizm Polski. Modernizm Austriacki. Tom jest poświęcony relacjom między polskim i austriackim modernizmem, ze szczególnym uwzględnieniem dwujęzycznej twórczości Tadeusza Rittnera.

Poniżej załączamy spis treści:

Jaworska Justyna

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania WIEK XIX. Modernizm Polski. Modernizm Austriacki. została wyłączona

Na granicy Hadesu i Łazienek Królewskich – widowisko Noc listopadowa w reżyserii Leszka Zdunia

Tekst dedykujemy zmarłemu dziś dyrektorowi Łazienek Królewskich Profesorowi Zbigniewowi Wawrowi

Tak teraz jest listopad — więc baczne mam słuchy.

Jest to pora, gdy idą między żywych duchy —

i razem się bratają.

S. Wyspiański, „Noc listopadowa”

Chociaż w literaturze i kulturze polskiej uznaje się listopadową noc za porę niebezpieczną dla naszego narodu, nie wystraszyły nas wieczorne chłody ani ciemne zaułki przy ulicy Agrykoli i z przyjemnością wzięliśmy udział w widowisku Nocy listopadowej wystawianym 11 listopada w Łazienkach Królewskich, a wydarzenie to zrobiło na nas bynajmniej nie małe wrażenie.

Spektakl ten wyróżniał się na tle dzisiejszych przedstawień teatralnych już chociażby tym, że odbywał się w parku łazienkowskim, a więc w miejscu, w którym Stanisław Wyspiański osadził większą część akcji swojego dramatu – mogliśmy więc oglądać sceny rozgrywające się nie pośród sztucznych scenografii, ale w realnych miejscach, takich jak Szkoła Podchorążych czy pomnik Sobieskiego. Ponadto przedstawienie odbywało się rzeczywiście listopadową nocą – chłód, otaczające nas ciemności i nagie gałęzie drzew pozwalały widowni lepiej wczuć się w tajemniczy i poniekąd mroczny nastrój sztuki.

Największe wrażenie zrobiły na nas zdecydowanie dwie sceny – rozmowa Kory z Demeter i przepłynięcie tej pierwszej do Hadesu. Oświetlona łódź Charona, wioząca boginię przez wody łazienkowskich „podziemi” do królestwa umarłych  stanowiła dla nas widok niezapomniany. Na uwagę zasługuje również ostatnia scena spektaklu, podczas której wszyscy mogliśmy zasiąść na widowni i doskonale widzieć rozgrywającą się akcję, ale jednocześnie zostaliśmy wciągnięci niejako do środka sztuki – scena ta bowiem grana była wówczas zarówno przed nami, na deskach teatru, jak i za nami, skąd przemawiała wciąż waleczna Pallada. 

Wszystkie nasze odczucia można ująć w jednym krótkim komentarzu – Noc listopadowa S. Wyspiańskiego w reżyserii Leszka Zdunia była nie tylko widowiskiem do obejrzenia, ale przede wszystkim wydarzeniem do przeżycia, a to za sprawą niesamowitego klimatu, zbudowanego dzięki znakomitej grze aktorskiej i przemyślanemu doborowi scenerii. Całości dopełniło oświetlenie, wydobywające z mroku najważniejsze postaci i miejsca, a także pisana specjalnie na potrzeby tego przedstawienia muzyka, która nadała przedstawieniu niepowtarzalnej dramaturgii.

Izabela Niderla

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności, Artykuł studencki, Studenci | Możliwość komentowania Na granicy Hadesu i Łazienek Królewskich – widowisko Noc listopadowa w reżyserii Leszka Zdunia została wyłączona

Konferencja: DRAMAT ROMANTYCZNY – POSTROMANTYCZNY – NEOROMANTYCZNY. XIX-WIECZNY DRAMAT POLSKI W POSZUKIWANIU FORMY (I JEGO KONTYNUACJE)

28 listopada 2022 roku w Narodowym Instytucie Fryderyka Chopina odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa Dramat romantyczny-postromantyczny-neoromantyczny. Została ona zorganizowana przez Pracownię Historię Dramatu 1864–1939 UW i Muzeum Fryderyka Chopina.

Obrady rozpoczęły się o godzinie 9:00 i były podzielone na trzy części. Ostatnia dotyczyła samej postaci Fryderyka Chopina. Dwie pozostałe poświęcono ewolucji dramatu od romantyzmu do modernizmu. Żywa dyskusja dotycząca wystąpień pokazała, że dramat romantyczny i późniejsze do niego nawiązania wciąż dają impuls do nowych poszukiwań badawczych.

Po części naukowej uczestnicy wysłuchali recitalem muzyki chopinowskiej w wykonaniu pianisty – Mischy Kozłowskiego.

Dziękujemy za gościnę i bardzo owocną współpracę dyrekcji Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina i dyrekcji Muzeum Fryderyka Chopina.

Konferencja zamknęła rok romantyzmu w Pracowni Historii Dramatu 1864–1939.

Oto fotorelacja z wydarzenia:

      

Justyna Jaworska

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Konferencja: DRAMAT ROMANTYCZNY – POSTROMANTYCZNY – NEOROMANTYCZNY. XIX-WIECZNY DRAMAT POLSKI W POSZUKIWANIU FORMY (I JEGO KONTYNUACJE) została wyłączona

DRAMAT ROMANTYCZNY – POSTROMANTYCZNY – NEOROMANTYCZNY. XIX-WIECZNY DRAMAT POLSKI W POSZUKIWANIU FORMY (I JEGO KONTYNUACJE)

 

Muzeum Fryderyka Chopina

oraz Pracownia Historii Dramatu 1864-1939

mają zaszczyt zaprosić na konferencję

DRAMAT ROMANTYCZNY POSTROMANTYCZNY NEOROMANTYCZNY.
XIXWIECZNY DRAMAT POLSKI W POSZUKIWANIU FORMY
(I JEGO KONTYNUACJE)


28 listopada 2022 r.

Miejsce obrad: Sala konferencyjna Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina
(I piętro)

(wejście od ul. Okólnik)

PROGRAM

I część
POWITANIE GOŚCI 9:00 9:10

dr Artur Szklener Dyrektor Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina

dr Seweryn Kuter Kustosz Muzeum Fryderyka Chopina

dr hab. Karol Samsel Kierownik Pracowni Historii Dramatu 18641939 Instytut Literatury
Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego


9:10 Ewa HoffmannPiotrowska, UW, Tajemnica bohaterki Dziadów Adama Mickiewicza

9:30 Katarzyna Westermark, UW, Figury kanclerzy w dramatach Juliusza Słowackiego

9:50 Wiesław Rzońca, UW, Pierścień WielkiejDamy Cypriana Norwida. Konteksty
symboliczne

10:10 Karol Samsel, UW, Dramaturgia antyczna Felicjana Faleńskiego. Wybrane
reprezentacje (Juliusz Brutus, Ataulf, Sofonisbe)

10:30 Magda Nabiałek, UW, Romantyczna szopka Mickiewicz i Słowacki jako
prekursorzy dramatów z przełomu XIX i XX wieku

10:50 Jakub Pyda, UW, Dwa dramaty, dwie nowoczesności? Mocarz Stanisława
Brzozowskiego wobec NieBoskiej komedii Zygmunta Krasińskiego

11:10 Aleksandra Rajkowska, UW, Norwid Wyspiański. Próba zbliżenia (Zwolon i
Wyzwolenie)

PRZERWA KAWOWA

II część
11:50
Mateusz Skucha, UJ, W dramatycznym świecie Józefa Ignacego Kraszewskiego
12:10
Dawid Maria Osiński, UW, Postromantyczne prawidła protomodernistycznego dialogu
miejsca wspólne kultury i sztuki. Wokół „Prometeusza i Syzyfa” Marii Konopnickiej

12:30
Maria Jolanta Olszewska, UW, Chłop „malowany” i niemalowany”. („Karpaccy górale” Józef Korzeniowski Na Ukrainie” Leonard Sowiński Wesele” Stanisław Wyspiański Ofiara Władysław Orkan)
12:50
Agnieszka SkórzewskaSkowron, UW, Romantyczne i poromantyczne przekształcenia postaci Wandy w dramatach Tekli Łubieńskiej, Deotymy i Jadwigi Marcinowskiej
13:10
Elżbieta FlisCzerniak, UMCS, Od romantyzmu do ekspresjonizmu. Figura poetyszaleńca w dramaturgii Tadeusza Micińskiego
13:30
Hanna Ratuszna, UMK, Los człowieka „Matka” Stanisława Przybyszewskiego
13:50
Anna Podstawka, KUL, Tropy dramatu romantycznego w Marchołcie Jana
Kasprowicza

14:10
Anna Pekaniec, UJ, Recepcja dramatów romantycznych i neoromantycznych w literaturze dokumentu osobistego kobiet od II połowy XIX wieku do II wojny
światowej”

P
RZERWA OBIADOWA


III część

15:30
Karol Samsel, UW, Fryderyk Chopin metonimiczny. Próba innej lektury pism
kompozytora

15:50
Michał Ceglarek, NIFCMFC, Z pietyzmu dla wielkiej postaci i wielkiej sztuki.
Wkład Krystyny Kobylańskiej w badania nad osobą i twórczością Fryderyka Chopina

16:10
Jarosław Cymerman, UMCS, InscenizacjeLata w Nohant” Jarosława Iwaszkiewicza
D
YSKUSJA

IV część
17
:00 recital fortepianowy (utwory Fryderyka Chopina wykona Mischa Kozłowski pianista solista i kameralista, wykładowca Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie)

 
 
Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania DRAMAT ROMANTYCZNY – POSTROMANTYCZNY – NEOROMANTYCZNY. XIX-WIECZNY DRAMAT POLSKI W POSZUKIWANIU FORMY (I JEGO KONTYNUACJE) została wyłączona

Poemat dramatyczny w „Litteraria Copernicana”. NOWA PUBLIKACJA PRACOWNI

Z ogromną przyjemnością informujemy, że ukazał się najnowszy numer kwartalnika „Litteraria Copernicana” poświęcony poematowi dramatycznemu. Został on przygotowany przez zespół Pracowni Historii Dramatu.

Redaktorami tomu są prof. Maria Jolanta Olszewskw i dr hab. Karol Samsel. W prace redakcyjne włączyła się również dr Agnieszka Skórzewska-Skowron. 

Dziękujemy również za współpracę wszystkim znakomitym autorom. 

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby zaś możliwe bez wsparcia, życzliwości i pracy prof. Hanny Ratusznej oraz redakcji „Litteraria Copernicana”.

W numerze znajdą Państwo następujące teksty:

STUDIA I ROZPRAWY

Karol Samsel

Romantyczny poemat dramatyczny. Europejska i polska linia rozwojowa gatunku. Próba szkicu problematyki

Jagoda Hernik Spalińska

Trzy podejścia sceniczne do „Beniowskiego” Słowackiego. Pieśń ujdzie cało?

Maria Jolanta Olszewska

Wokół poematów dramatycznych Franciszka Lasockiego. Rozważania po lekturze „Przed wybuchem”, „Całopalenia”, „Po klęsce”

Magda Nabiałek

Rozpad czy próba scalenia. Poetyczny dramat na przełomie XIX i XX wieku

Agnieszka Skórzewska-Skowron

Poemat dramatyczny w jednym akcie: poetycki strumień w zwięzłej formie. Ibsen – Leszczyński – Auden

Anna Podstawka

Poezja i scena. Wokół teatralnej recepcji młodopolskich poematów dramatycznych

Michał Zdunik

Ku dramatowi konkretnemu. Isou i następcy – perspektywy badań

MISTRZOWIE

Ewa Hoffmann-Piotrowska

Romantyzm agoniczny, romantyzm koncyliarny. Kilka refleksji wokół pojęcia romantycznego paradygmatu

MATERIAŁY

Marek Dybizbański

Genetyczna i genologiczna płynność poematu dramatycznego o Sokratesie Teofila Lenartowicza

VARIA

Małgorzata Gamrat

Kiedy muzyka inspiruje poezję, a poezja muzykę. Kantata poetycka Jeana-Baptiste Rousseau i jej romantyczne reperkusje

Risa Matsuo

Aspekty dramatyzacji w balladach Fryderyka Chopina w odniesieniu do form romantycznej ballady literackiej

RECENZJE

Katarzyna Wyzińska

Dramat poetycki – wieloaspektowy ogląd zjawiska

Publikacja dostępna jest pod adresem: https://apcz.umk.pl/LC/issue/view/2440

Jaworska Justyna

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Poemat dramatyczny w „Litteraria Copernicana”. NOWA PUBLIKACJA PRACOWNI została wyłączona

Plenerowe widowisko teatralne. „Noc listopadowa” Stanisława Wyspiańskiego

3 listopada 2022 r. w Pałacu na Wodzie w Łazienkach Królewskich odbyła się konferencja prasowa dotycząca

PLENEROWEGO WIDOWISKA TEATRALNEGO

„NOC LISTOPADOWA” STANISŁAWA WYSPIAŃSKIEGO

Będzie można uczestniczyć w nim 12 listopada 2022 r. Widowisko rozpoczyna się o godz. 18, przy bramie Łazienek od ulicy Myśliwieckiej.

O idei widowiska i wyzwaniach związanych z jego realizacją podczas konferencji opowiadali: Maria Otmianowska – zastępczyni dyrektora Muzeum Łazienki Królewskie, Joanna Szumańska – pełnomocniczka Dyrektora ds. teatru, Leszek Zduń – reżyser widowiska, aktorzy oraz kompozytor – Rafał Odrobina.

Stanisław Wyspiański był w Warszawie tylko raz – na przełomie stycznia i lutego 1898 r. Stolica nie przypadła mu do gustu. Na zakończenie wizyty Antoni Szabelski, znajomy poety, namówił go na spacer po Łazienkach.

Dzień był wówczas mglisty i mroźny. Wyspiański chciał nawet coś naszkicować, ale nie był w stanie, bo miał zgrabiałe palce. Więc patrzył.

Zobaczył Podchorążówkę, Pałac na Wyspie, wreszcie dotarli do amfiteatru.

Ogołocone z liści drzewa, mgła, nastrój melancholii, Scena na Wyspie. Wtedy właśnie wyobraźnia zaczęła działać. Listopadowa sceneria amfiteatru w Łazienkach przypominała Wyspiańskiemu obraz Böcklina „Wyspa umarłych”.

Sam stworzył akwarelę, którą możemy zobaczyć na plakacie informującym o widowisku.

Autor umieścił ją na pierwszym wydaniu dramatu „Noc listopadowa” z 1904 r.

Za życia Wyspiańskiego sztuka ta nie została wystawiona. Swoją premierę miała 28 listopada 1908 r. – rok po śmierci artysty.

W 115. rocznicę śmierci pisarza „Noc listopadowa” wystawiona zostanie w Łazienkach Królewskich w formie plenerowego widowiska teatralnego, rozgrywającego się w historycznych ogrodach. Dramat Wyspiańskiego mocno wpisany jest w krajobraz i jesienną aurę. Przenikanie się światów: antycznego – boskiego oraz realnego – ziemskiego jest zaś wielkim walorem „Nocy listopadowej”, dlatego łazienkowskie ogrody są najlepszym i bodaj jedynym miejscem, w którym utwór wybrzmieć może pełnią swojej wartości. Projekt jest wyrazem hołdu dla wybitnego artysty, który dbał o polską kulturę, a którego całe życie upłynęło pod zaborami.

Przebieg spektaklu „Noc listopadowa”

Pomysł inscenizacyjny opiera się na rozegraniu scen dramatu w miejscach, które opisał autor.  Widzowie przemieszczać się będą po łazienkowskich ogrodach, by obserwować kolejne odsłony spektaklu. Towarzyszem ich wędrówki stanie się postać boga wiatru, Eola. Widowisko uświetnią wyjątkowe elementy scenografii, m.in. łódź Charona sunąca po stawie, pochodnie oraz chór bogiń Nike. W tle usłyszeć można będzie Etiudę Rewolucyjną Fryderyka Chopina w nowym brzmieniu.

Plenerowy spektakl teatralny odbędzie się 12 listopada 2022 r. o godz. 18:00 (czas trwania 1,5h). Start: przy bramie od ulicy Myśliwieckiej; trasa będzie wiodła przez główne aleje do Podchorążówki, Amfiteatru i Pałacu na Wyspie, a następnie do Pomnika Jana III (droga przystępna dla osób z problemami w poruszaniu się).

Zapowiada się wspaniałe widowisko – z chórem greckim, muzyką inspirowaną starożytną Grecją, z oficerami Podchorążówki (w tej roli grupa rekonstrukcyjna z WAT).

Bilety są do nabycia w kasach w Podchorążówce, Starej Oranżerii oraz w Stajniach Kubickiego (wt.-czw. godz. 10.00-15.00, pt.-sob. godz. 10.00-16.00, niedz. 10.00-15.00) lub za pośrednictwem serwisu eWejściówki (doliczana jest opłata transakcyjna).

Reżyseria – Leszek Zduń
Muzyka – Rafał Odrobina
Scenografia – Marek Chowaniec
Kostiumy – Aleksandra Reda, Agata Stanula
Choreografia – Angelika Skowronek
Obsada: Jacek Bończyk, Dorota Bzdyla, Michał Chorosiński, Jarosław Gajewski, Piotr Grabowski, Mateusz Grydlik, Arkadiusz Janiczek, Agata Klimczak-Kołakowska, Michał Konarski, Dariusz Kowalski, Filip Kowalczyk, Jacek Król, Szymon Kuśmider, Marcin Kwaśny, Maciej Maciejewski, Marcin Przybylski, Lidia Sadowa, Agnieszka Sitek, Anna Ułas, Przemysław Wyszyński, Sylwia Zmitrowicz, grupa taneczna „Inwencja” z Brzegu
Organizatorzy: Muzeum Łazienki Królewskie, Teatr Klasyki Polskiej
Partnerzy: Instytut Witkacego, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Pracownia Historii Dramatu 1864-1939 przy ILP UW, Polska Kompania Teatralna,
Mecenas Muzeum: PZU
Patron medialny: TVP Historia, Kultura Wokół Nas, e-Teatr, Teatrologia.info(pl), Praktyki Czytania – magazyn literacki

Serdecznie Państwa wszystkich zapraszamy. Widowisko zostanie pokazane tylko raz w tym roku. Tym bardziej nie warto go przegapić.

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Plenerowe widowisko teatralne. „Noc listopadowa” Stanisława Wyspiańskiego została wyłączona

„Noc listopadowa” w Łazienkach Królewskich w Warszawie

Rok temu prof. Maria Olszewska z Pracowni Historii Dramatu w Łazienkach Królewskich opowiadała o dramacie Stanisława Wyspiańskiego „Noc listopadowa”, którego akcja, oparta na prawdziwych wydarzeniach, rozgrywa się w tym warszawskim parku.

 

W tym roku Pracownia Historia Dramatu 1864-1939 została jednym z partnerów wyjątkowego wydarzenia organizowanego przez Łazienki Królewskie i Teatr Klasyki Polskiej Czytaj dalej

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania „Noc listopadowa” w Łazienkach Królewskich w Warszawie została wyłączona

Dyskusja wokół spektaklu „Matka Joanna od Aniołów”

21 października 2022 roku członkowie naszej Pracowni odbyli zorganizowaną we współpracy ze studenckim Kołem Solilokwium i Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku dyskusję wokół spektaklu i opowiadania „Matka Joanna od Aniołów”.

Na spotkaniu mieliśmy zaszczyt gościć reżysera Wojciecha Farugę oraz aktorów:  Małgorzatę Kożuchowską (Matka Joanna od Aniołów) i prof. Jarosława Gajewskiego (Wołodkowicz).

Miejscem dyskusji był dom samego Jarosława Iwaszkiewicza, w którym zostaliśmy przyjęci przez panią dyrektor Alicję Matracką-Kościelny. Dzięki temu mogliśmy doświadczyć magii domu wybitnego artysty i zobaczyć, w jakich warunkach pracował. Stawisko to wyjątkowe miejsce, gwarantujące podróż w czasie. Wyprawa do muzeum stała się okazją do wspólnego jesiennego spaceru po Podkowie Leśnej – przewodziła nam dr Krystyna Wierzbicka-Trwoga.

Z ducha komparatystyczną dyskusję moderowali dr hab. Karol Samsel i prof. Maria Jolanta Olszewska. Nie zabrakło nawiązań do wieków dawnych, dzięki zabiegowi Wojciecha Farugi, który wprowadził do wystawianego w Teatrze Narodowym spektaklu m.in. fragmenty tekstów Morsztyna. Dr Rafał Węgrzyniak opowiedział nam o kulisach współczesnego świata teatralnego z perspektywy krytyka.

Pomysł na spotkanie wyrósł z przedwakacyjnej wyprawy Młodych do Teatru Narodowego na spektakl Wojciecha Farugi.

Fotorelację z wydarzenia zawdzięczamy pani Joannie Eleonorze Biedrzyńskiej.


 

Jaworska Justyna

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności, Studenci | Możliwość komentowania Dyskusja wokół spektaklu „Matka Joanna od Aniołów” została wyłączona

„Matka Joanna od Aniołów”. Dyskusja wokół spektaklu i opowiadania

Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku

Pracownia Historii Dramatu 1864-1939

oraz

IKJN Solilokwium

mają zaszczyt zaprosić Państwa na wyjątkowe spotkanie

 

Matka Joanna od Aniołów. Dyskusja wokół spektaklu i opowiadania

 
Będziemy rozmawiać o opowiadaniu Jarosława Iwaszkiewicza oraz jego teatralnej adaptacji w reżyserii Wojciecha Farugi.
Swoją obecnością zaszczycą nas Jarosław Gajewski, Wojciech Faruga oraz Małgorzata Kożuchowska.
 
Spotkanie odbędzie się 21 października 2022 o 16:00 w Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku.
(Podkowa Leśna, ul. Gołębia 1).
Wydarzenie będzie również transmitowane na żywo na fanpage’u FB Pracowni Historii Dramatu 1864–1939.
 
Przed spotkaniem warto zapoznać się z opowiadaniem (https://tinyurl.com/mrjsnac4) oraz jego ekranizacją (https://www.youtube.com/watch?v=MovRFlZrLRQ)
Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania „Matka Joanna od Aniołów”. Dyskusja wokół spektaklu i opowiadania została wyłączona

Opium nieszkodliwe teatru, czyli o „Tragedii Eumenesa” Tadeusza Rittnera

W najnowszym numerze „Pamiętnika Teatralnego” ukazał się artykuł prof. Sabiny Brzozowskiej Opium nieszkodliwe teatru, czyli o „Tragedii Eumenesa” Tadeusza Rittnera.

Zbigniew Raszewski uznał „Tragedię Eumenesa” za jedną z najgorszych sztuk Tadeusza Rittnera. W artykule podjęto próbę polemiki z opinią Raszewskiego. Uwzględniono życzliwe recenzje po premierze w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w 1920 i pozytywną opinię Lesława Eustachiewicza z 1961, a także recenzje po niepowodzeniu sztuki na deskach Reduty w 1922 roku, które paradoksalnie odsłoniły potencjał tekstu „Tragedii Eumenesa”, czyli możliwość wystawiania go w różnych konwencjach. Podstawą polemiki jest uważna lektura rękopisu.

Może być zdjęciem przedstawiającym 2 osoby

Link do tekstu: https://doi.org/10.36744/pt.1017

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności | Możliwość komentowania Opium nieszkodliwe teatru, czyli o „Tragedii Eumenesa” Tadeusza Rittnera została wyłączona

Dyskusja wokół dramatu „Róża”

21 lipca 2022 roku wybraliśmy się do Domu Muzeum Stefana Żeromskiego
w Konstancinie. Porozmawialiśmy tam o dramacie Stefana Żeromskiego pt. „Róża” i dzięki pani kustoszce Iwonie Sygowskiej mieliśmy przyjemność poczuć niepowtarzalny klimat Willi Świt, w której powstała „Wilga” i część „Przedwiośnia”.

Dyskusja o „Róży” z prof. Olszewską, dr hab. Karolem Samselem i panem Michałem Zdunikiem bardzo poszerzyła naszą wiedzę o dramacie i samym Stefanie Żeromskich. Omówiliśmy dzieło pisarza z wielu perspektyw: społecznej, literaturoznawczej, dramatologicznej, teatrologicznej i językoznawczej.

Pani Iwona Sygowska pokazała nam także odnalezione przez nią rękopisy Stefana Żeromskiego.

Oto krótka fotorelacja z naszej wyprawy:

.

Jaworska Justyna

 

 

Zaszufladkowano do kategorii Aktualności, Studenci | Możliwość komentowania Dyskusja wokół dramatu „Róża” została wyłączona